Delen
Zoeken
Contact
Aanmelden
-
1. Cover
-
2. Inhoudsopgave
-
3. Innovatie bij Heembouw
-
4. Duurzaamheid en circulariteit
-
5. Nieuw bij Heembouw
-
6. Handigheidjes op de bouw
-
7. Colofon
Open het magazine
Delen
Zoeken
Contact
Aanmelden
Een duurzaam en gezond kantoor realiseren begint niet alleen aan de tekentafel, maar ontstaat vanuit een ambitie. Vanuit de wens verspilling zoveel mogelijk te voorkomen, werd ons uitgangspunt om ons bij elke stap die we nemen af te vragen: Is het onderdeel écht nodig? Kan het onderdeel bij demontage of oogsten nogmaals in dezelfde vorm worden gebruikt? Kan het onderdeel op een andere manier worden hergebruikt (als nieuwe grondstof)?
Zo kwam het dat we nu minder vloeroppervlak hebben dan in ons vorige kantoor. Door tijdens het gebruik van ons oude kantoor met sensoren de bezettingsgraad te meten, wisten we dat we met 20% minder vloeroppervlakte prima uitkunnen.
Zo kwam het ook, dat we in ons nieuwe kantoor geen plafonds hebben. Waarom heb je namelijk plafonds? Om leidingwerk weg te werken en voor de akoestiek. Zichtbaar leidingwerk vinden we in dit concept mooi en voor de akoestiek pasten we akoestisch spuitwerk toe dat is gemaakt van oude kranten.
Zo kwam het, dat we wel wanden toepasten tussen de vergaderzalen, maar allemaal wanden uit een kantoor waar een nieuwe huurder in kwam en wij de wanden konden oogsten. Dat de centrale trap is gemaakt van oud hout en de mooie lampen in ons werkcafé oude straatlantaarns zijn die op de Breestraat hingen in Leiden.
Sr. projectleider Daan Fredriks Heembouw Kantoren
We hebben gemerkt dat het nog lastig is om de juiste partijen in de markt te vinden die hergebruikte producten kunnen aanbieden. Die zouden we graag willen leren kennen! Het is wel leuk om te zien dat we bij onze zoektocht naar circulaire materialen ook hele mooie nieuwe bedrijven zijn tegen gekomen die volop bezig zijn met circulariteit. Van leveranciers van hout en glas, maar ook akoestisch spuitwerk, en meubilair.
Nu zijn we nog afhankelijk van wat er op de markt komt. Circulaire producten zijn vaak nog niet economisch interessant, schaalvergroting zal hier verandering in brengen. Aan de andere kant zien we dat er meer bedrijven komen die volop inzetten op CO2 reductie bij de productie van hun producten.
Het toepassen van circulaire materialen en alles wat daarbij komt kijken, om de materialen te inventariseren, veilig te stellen, ontwerpen en verwerken kost nu nog tijd. Het is niet zo vanzelfsprekend als nieuwe materialen. Waar we tegen aan zijn gelopen en hoe we de uitdagingen het hoofd hebben geboden, lees je in deze blog van sr. projectleider Daan Fredriks.
Bestaande materialen passen nooit 100%. Bij het ontwerp van ons kantoor in Berkel redeneerden we vanuit die beschikbare materialen en maakten op basis daarvan het ontwerp. Dat is compleet de omgekeerde volgorde van hoe je het ‘normaliter’ zou doen. Maar de milieu-impact is radicaal minder, het voelt goed en het staat ook nog eens fantastisch.
Reduce, reuse en recycle vormt ook de leidraad voor de vormgeving van het interieur. Er is alleen afwerking waar het echt nodig is en in dat geval is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van gerecycled materiaal.
De groene gevel van de bedrijfshal heeft een positieve werking op temperatuurschommelingen in de hal en draagt bij aan het bevorderen van de biodiversiteit van het gebied.
We hebben gemerkt dat het nog lastig is om de juiste partijen in de markt te vinden die hergebruikte producten kunnen aanbieden. Die zouden we graag willen leren kennen! Het is wel leuk om te zien dat we bij onze zoektocht naar circulaire materialen ook hele mooie nieuwe bedrijven zijn tegen gekomen die volop bezig zijn met circulariteit. Van leveranciers van hout en glas, maar ook akoestisch spuitwerk, en meubilair.
Nu zijn we nog afhankelijk van wat er op de markt komt. Circulaire producten zijn vaak nog niet economisch interessant, schaalvergroting zal hier verandering in brengen. Aan de andere kant zien we dat er meer bedrijven komen die volop inzetten op CO2 reductie bij de productie van hun producten.
Het toepassen van circulaire materialen en alles wat daarbij komt kijken, om de materialen te inventariseren, veilig te stellen, ontwerpen en verwerken kost nu nog tijd. Het is niet zo vanzelfsprekend als nieuwe materialen. Waar we tegen aan zijn gelopen en hoe we de uitdagingen het hoofd hebben geboden, lees je in deze blog van sr. projectleider Daan Fredriks.
Bestaande materialen passen nooit 100%. Bij het ontwerp van ons kantoor in Berkel redeneerden we vanuit die beschikbare materialen en maakten op basis daarvan het ontwerp. Dat is compleet de omgekeerde volgorde van hoe je het ‘normaliter’ zou doen. Maar de milieu-impact is radicaal minder, het voelt goed en het staat ook nog eens fantastisch.
Reduce, reuse en recycle vormt ook de leidraad voor de vormgeving van het interieur. Er is alleen afwerking waar het echt nodig is en in dat geval is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van gerecycled materiaal.
De groene gevel van de bedrijfshal heeft een positieve werking op temperatuurschommelingen in de hal en draagt bij aan het bevorderen van de biodiversiteit van het gebied.
Wat er nu staat is een gebouw waar we trots op zijn. Een gebouw dat we echt samen maakten, dat Heembouw ádemt, energiezuinig, circulair, duurzaam en flexibel is en barst van de verhalen door al die prachtige materialen die we hergebruikten. Het heeft energielabel A++++, comfortklasse A, we wekken onze eigen energie op, vangen water op voor met groen begroeide wanden in het magazijn en hebben de ultra-lage milieu-impact van 0,55.
Benieuwd naar het eindresultaat?
Loop zelf digitaal via de 360 graden video door ons gebouw.
Met natuurinclusief bouwen slaan we drie vliegen in één klap: we ondersteunen biodiversiteit, we bouwen klimaatadaptief én we creëren omgevingen die goed zijn voor het welzijn van mens en dier. We zijn ervan overtuigd dat dit op alle gebieden waarde toevoegt aan de gebouwen die we maken.
Maar hoe voegen we het woord bij de daad?
Schets Heembouw Architecten
Met natuurinclusief bouwen slaan we drie vliegen in één klap: we ondersteunen biodiversiteit, we bouwen klimaatadaptief én we creëren omgevingen die goed zijn voor het welzijn van mens en dier. We zijn ervan overtuigd dat dit op alle gebieden waarde toevoegt aan de gebouwen die we maken.
Schets Heembouw Architecten
Allereerst zorgen we dat heel Heembouw bekend raakt, en geïnspireerd wordt om natuurinclusief te bouwen. Tenslotte levert de natuur een inspiratiebron voor het creëren van gezonde woon- en werkomgevingen. Dit hebben we in april gedaan met een lezingenreeks voor onze collega’s over natuurinclusief bouwen.
Hierin wordt bijvoorbeeld benadrukt wat een natuurinclusieve omgeving voor de mens doet. Neem het voorbeeld van de bij, die door zijn rol als bestuiver verantwoordelijk is voor ruim 40 procent van de opbrengst van appels, en die eten we maar al te graag. Uit steeds meer onderzoeken blijkt ook dat het onszelf goed doet om buiten te zijn.
Door ecosystemen te creëren, zoals natuurlijke eilandjes tussen de gebouwen, kunnen daar dieren landen. En ontstaat er voor mensen een plek om tijdens het werken even een frisse neus te halen.
Allereerst zorgen we dat heel Heembouw bekend raakt, en geïnspireerd wordt om natuurinclusief te bouwen. Tenslotte levert de natuur een inspiratiebron voor het creëren van gezonde woon- en werkomgevingen. Dit hebben we in april gedaan met een lezingenreeks voor onze collega’s over natuurinclusief bouwen.
Hierin wordt bijvoorbeeld benadrukt wat een natuurinclusieve omgeving voor de mens doet. Neem het voorbeeld van de bij, die door zijn rol als bestuiver verantwoordelijk is voor ruim 40 procent van de opbrengst van appels, en die eten we maar al te graag. Uit steeds meer onderzoeken blijkt ook dat het onszelf goed doet om buiten te zijn.
Door ecosystemen te creëren, zoals natuurlijke eilandjes tussen de gebouwen, kunnen daar dieren landen. En ontstaat er voor mensen een plek om tijdens het werken even een frisse neus te halen.
Daarnaast zetten we natuurinclusief bouwen actief in als ontwerpmiddel. Ontwerpen met de natuur betekent inspelen op het klimaat, oftewel klimaatadaptief bouwen. Zo hebben groene daken een waterbergend effect en zijn het natuurlijke hitteschilden. Ontwerpen met de natuur, is bijvoorbeeld ook het leggen van relaties tussen het interieur en een groene buitenruimte, het plaatsen van noorderlichtkappen voor optimale daglichtvoorziening en het toepassen van maatverhoudingen die in de natuur veel voorkomen en een bewezen positief effect hebben op de beleving van de ruimte.
Daarnaast zetten we natuurinclusief bouwen actief in als ontwerpmiddel. Ontwerpen met de natuur betekent inspelen op het klimaat, oftewel klimaatadaptief bouwen. Zo hebben groene daken een waterbergend effect en zijn het natuurlijke hitteschilden. Ontwerpen met de natuur, is bijvoorbeeld ook het leggen van relaties tussen het interieur en een groene buitenruimte, het plaatsen van noorderlichtkappen voor optimale daglichtvoorziening en het toepassen van maatverhoudingen die in de natuur veel voorkomen en een bewezen positief effect hebben op de beleving van de ruimte.
Natuurinclusief ontwerpen doen we niet alleen. Dit doen we samen met bureau’s die kennis hebben van ecologie, zoals De Groene Ruimte. Het uitdenken van de functie van de klimop bijvoorbeeld. Een plant die je makkelijk tegen een gevel aan kan laten groeien, en voor de architect een mooie groene oplossing is. Maar hoe je dat doet, is cruciaal.
Om te beginnen voor een goede groei van de klimop, daarnaast voor de goede omstandigheden voor huismus en vleermuizen. Dat spel dat we samen spelen, tussen wat nodig is voor de natuur en wat het ontwerp niet ontkracht, dat typeert de samenwerking tussen ecologen en Heembouw Architecten.
Beeld: Natuurinclusief ontwerp van DC Hydra Utrecht,
ontwikkeld i.s.m. STELLAR Development
Natuurinclusief ontwerpen doen we niet alleen. Dit doen we samen met bureau’s die kennis hebben van ecologie, zoals De Groene Ruimte. Het uitdenken van de functie van de klimop bijvoorbeeld. Een plant die je makkelijk tegen een gevel aan kan laten groeien, en voor de architect een mooie groene oplossing is. Maar hoe je dat doet, is cruciaal.
Om te beginnen voor een goede groei van de klimop, daarnaast voor de goede omstandigheden voor huismus en vleermuizen. Dat spel dat we samen spelen, tussen wat nodig is voor de natuur en wat het ontwerp niet ontkracht, dat typeert de samenwerking tussen ecologen en Heembouw Architecten.
Beeld: Natuurinclusief ontwerp van DC Hydra Utrecht,
ontwikkeld i.s.m. STELLAR Development
Natuurinclusief bouwen doen we ook al. Union Investment Real Estate GmbH heeft aan het einde van 2020 een overeenkomst gesloten met Stellar Development voor het verwerven van drie nieuw te bouwen distributiecentra, in Nijmegen, Aalsmeer en Utrecht, waarbij de laaatste twee hoog scoren op het gebied van natuurinclusiviteit. Heembouw realiseert deze projecten, die verspreid over 2021 zullen aanvangen. Heembouw Architecten heeft de drie warehouses ontworpen.
DC Hydra Utrecht is een goed voorbeeld van niet ‘alleen nestkastjes ophangen’ maar een integraal natuurinclusief ontwerp. Als voorbeeld, bij een distributiecentrum moet altijd nagedacht worden over de plek van een sprinklertank, een enorme cilinder dat het waterbassin vormt voor als er brand is.
We besloten de sprinklertank midden op het terrein te laten staan, heel aanwezig, en maakten er een enorm insectenhotel van door alle expertises die daarvoor nodig zijn samen te brengen; de architect bedacht het frame van de tank, de soorten planten zijn gekozen door de landschapsarchitect en hoe en wat de beste route is voor het plaatsen van deze flora zodat deze functioneel is voor fauna komt bij de ecoloog vandaan. Nu wordt die minder mooie sprinklertank het uithangbord van dit natuurinclusieve gebouw. Daar zijn we trots op!
Natuurinclusief bouwen doen we ook al. Union Investment Real Estate GmbH heeft aan het einde van 2020 een overeenkomst gesloten met Stellar Development voor het verwerven van drie nieuw te bouwen distributiecentra, in Nijmegen, Aalsmeer en Utrecht, waarbij de laaatste twee hoog scoren op het gebied van natuurinclusiviteit. Heembouw realiseert deze projecten, die verspreid over 2021 zullen aanvangen. Heembouw Architecten heeft de drie warehouses ontworpen.
DC Hydra Utrecht is een goed voorbeeld van niet ‘alleen nestkastjes ophangen’ maar een integraal natuurinclusief ontwerp. Als voorbeeld, bij een distributiecentrum moet altijd nagedacht worden over de plek van een sprinklertank, een enorme cilinder dat het waterbassin vormt voor als er brand is.
We besloten de sprinklertank midden op het terrein te laten staan, heel aanwezig, en maakten er een enorm insectenhotel van door alle expertises die daarvoor nodig zijn samen te brengen; de architect bedacht het frame van de tank, de soorten planten zijn gekozen door de landschapsarchitect en hoe en wat de beste route is voor het plaatsen van deze flora zodat deze functioneel is voor fauna komt bij de ecoloog vandaan. Nu wordt die minder mooie sprinklertank het uithangbord van dit natuurinclusieve gebouw. Daar zijn we trots op!
Voor de groeiende vraag naar betaalbare, duurzame en complete woningen voor kleinere huishoudens, ontwikkelde Heembouw het Slimm concept. Een kwalitatief hoogwaardige, compacte maatwerk woning, geschikt voor 1-3 persoonshuishoudens. Slimm geeft antwoord op de behoefte aan binnenstedelijke verdichting, waarbij het wooncomfort voor de uiteindelijke bewoners centraal staat. Geen anonieme hoogbouw, maar volwaardige, tweelaags grondgebonden woningen met eigen voordeur en achtertuin.
De Slimm is niet alleen zeer geschikt voor de corporatiesector, maar daarnaast ook als beleggingsproduct of als starters woning voor de kopers markt. De Slimm woning voldoet aan het bouwbesluit, woonkeur, de BENG en de MPG. Door de smalle beukmaat en slimme plattegrondindeling maken we efficiënt gebruik van vierkante meters. Wat nadrukkelijk niet betekent dat elke Slimm er hetzelfde uitziet. Voor elke locatie wordt het exterieur specifiek vormgegeven door Heembouw architecten.
Slimm kan in staal, beton en constructief hout worden uitgevoerd. In dit magazine belichten we vooral de houten Slimm. Hoe ziet dat er uit? De Slimm woning is volledig modulair. De casco’s zijn volledig van hout. Voor de voor en achtergevel maken we gebruiken van HSB: Hout skelet bouw. En voor de vloeren en woningscheidende wanden maken we gebruik van Cross Laminated Timber (CLT). CLT is opgebouwd uit drie of meer kruislings verlijmde vuren planken. Dat verhoogt de belastingcapaciteit en maakt de houten panelen stabiel en stijf. Het uitzetten, krimpen of vervormen van het hout is tot een minimum beperkt en beton of kalkzandsteen is niet meer nodig. Door het relatief lage gewicht van een woning in CLT ten opzichte van een betonnen woning kan het geheel geprefabriceerd worden in de fabriek en per etage naar de bouwplaats worden gebracht. Per woning zijn er dus maar twee ritten nodig. Eenmaal op de bouwplaats zijn er, afhankelijk van de ondergrond, minder of soms helemaal geen heipalen nodig. Dit alles leidt tot een vermindering van bouwtijd, overlast voor de omgeving en de hoeveelheid stikstof.
CLT in de fabriek
Ook de mogelijkheden van ontwerpen en bouwen met hout in de utiliteitsbouw onderzocht. Heembouw ontwikkelt, ontwerpt en bouwt al jaren succesvol hoogwaardig logistiek vastgoed. Binnen het team “Heembouw – Houtbouw” hebben de collega’s van bedrijfsruimten zich in eerste instantie gericht op het ontwikkelen van een optimaal hout-stramien voor een warehouse programma. Met een optimaal hout-stramien wordt eerder inzichtelijk in het plan, proces en budget wat houtbouw doet ten opzichte van de stalen of hybride equivalent. Zo kunnen we een klant vroeg in het proces meenemen in wat de mogelijkheden zijn met houtbouw. Concreet staan er nu twee projecten op stapel, waar houten spantconstructies worden toegepast. Wordt vervolgd.
Warehouse met houten spantconstructie
Er zijn al vele verschillende manieren om een circulariteit toe te passen. Zo hebben we Reduce, re-use en recycle, dit zijn termen die je vaak terug hoort als het gaat over circulariteit.
Ook is onze eigen circulaire ontwerpmatrix al vaak aan bod gekomen met thema’s als Biobased bouwen, Remontabel bouwen en Hergebruik.
Nu is er nog een andere methode die vaak gebruikt wordt in het begin van een ontwerpproces, wellicht zelfs al in de initiatief fase. Dit is de 10R methode. Ofwel de Circulaire R – ladder (ook wel de ladder van Lansink genoemd). De mate van circulariteit kunnen we makkelijk weergeven op deze ladder. Hoe hoger een strategie op deze lijst (ladder) van circulariteitsstrategieën staat, hoe circulairder de strategie is. Waarbij Refuse de hoogste trede is.
De Circulaire R – ladder
Deze R-ren zijn voor ons als Heembouw heel mooi te vertalen in verschillende ingrepen die wij doen bij zowel renovatie als nieuwbouw van gebouwen. De architecten van Heembouw Architecten die actief zijn op het gebied van renovatie & onderhoud Wonen, gebruiken zelfs al een hybride vorm van deze ladder, in combinatie met onze eigen circulaire ontwerpmatrix.
Zie onderstaand voorbeeld voor Intermartis. Zo kunnen we de circulaire ingrepen gemakkelijk aan onze klanten tonen.
Circulair beton, wordt gewonnen uit reeds bestaand beton. Bij ons kantoor in Berkel en Rodenrijs (en later ook bij de nieuwbouw voor onze strategisch partner Lomans) werd dit beton geleverd door New Horizon. Met de Rutte Groep bedacht New Horizon een innovatieve betonverwerkingsmethode, waarmee met een zogenaamde “smart liberator” cementsteen subtiel van betonpuin kan worden afgewreven en gedraaid waarmee het als het ware wordt ‘bevrijd’ tot herbruikbaar cement.
Het bestaand beton dat hiervoor gebruikt wordt, wordt geoogst uit de sloop van gebouwen, waarbij het belangrijk is dat het niet wordt vermengd met andere materialen. Dit beton wordt behandeld op een manier waarbij het oorspronkelijke grind, het zand en zelfs het cement opnieuw beschikbaar worden gemaakt voor het maken van nieuw beton. Zo wordt 100% oud beton in nieuw beton verwerkt, waarmee tenminste 60% CO2 wordt bespaard.
In lijn met onze duurzaamheidsvisie: “Wij zijn ons bewust van de impact die ons handelen op de planeet én zijn oprecht gedreven om het beter te doen”, kijken we op al onze projecten wat er mogelijk is om die impact op het milieu te verminderen.Doordat de schaalgrootte nu vaak nog gering is, zijn circulaire en duurzame alternatieven vaak hoger in kostprijs dan wanneer “gewoon” gekozen wordt voor traditionele materialen en producten. Dat geldt ook voor circulair beton.
Sr. projectleider Daan Fredriks van Heembouw Kantoren: “Voor de toepassing in de fundering van onze eigen huisvesting, moest het beton op de bouwplaats gemengd worden. Op ons project voor Lomans is het circulair beton als ‘nat beton’ aangevoerd vanaf de centrale. Dit scheelt aanzienlijk in de kosten. Wij gaan voor circulariteit en geloven in circulair beton. Voor de algehele acceptatie van dit product is het belangrijk dat de kostprijs verder daalt tot het niveau van traditioneel beton. Dat kan door meer schaalgrootte. Daarom kijken we bij onze projecten altijd of de fundering en vloeren gestort kunnen worden met circulair beton.
Zo hebben we begin maart bij de nieuwbouw van NVM ook circulair beton van New Horizon en de Rutte Groep voor de fundering gebruikt. Langzaam maar zeker schuiven we op naar circulair beton als nieuwe standaard.”
